Co oznacza wyrok w zawieszeniu? Wyjaśniamy!

Każde przewinienie wiąże się z karą – to, jak będzie ona wyglądała i ile wynosiła zależy od decyzji sądu, która podejmowana jest w oparciu o kodeks karny. Wśród głównych konsekwencji przewinień wymienia się między innymi karę grzywny, ograniczenia wolności czy pozbawienia wolności. Jednak to wyrok w zawieszeniu stanowi kwestię, która budzi wiele emocji, a także pytań. Co oznacza wyrok w zawieszeniu? W jakich sytuacjach można go otrzymać? Czy potoczne „zawiasy” nakładają na oskarżonego dodatkowe obowiązki? Postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej tej kwestii, rozwiewając potencjalne wątpliwości!

Wyrok w zawieszeniu: wszystko, co warto o nim wiedzieć

Wyrok w zawieszeniu, jak wskazuje jego nazwa, polega na tym, że orzeczona prawomocnym wyrokiem sądu kara pozbawienia wolności nie jest wykonywana w okresie zawieszenia – często nazywanym także „okresem próby”. Zgodnie z obowiązującym prawem, sąd może zawiesić karę na okres próby, wynoszący od 1 roku do lat 3 (w przypadku młodocianych i sprawców, którzy popełnili przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej – od 2 do 5 lat), tym samym pozwalając skazanemu pozostawać na wolności. Nie oznacza to jednak, że taka osoba pozbawiona jest jakichkolwiek obowiązków; pozostaje ona pod szczególnym nadzorem państwa, a przy tym jest zobowiązana wykonywać nałożone na niego zadania. Mowa tu o:

• informowaniu sądu bądź kuratora na temat przebiegu okresu próby;
• przeproszeniu pokrzywdzonego;
• wykonywaniu obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby;
• wykonywaniu pracy zarobkowej/nauce/przygotowywaniu do zawodu;
• powstrzymaniu się od nadużywania alkoholu bądź substancji odurzających;
• poddanie się terapii: uzależnień, psychoterapii bądź psychoedukacji;
• uczestnictwie w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;
• powstrzymaniu się od przebywania w konkretnych miejscach czy środowiskach;
• powstrzymaniu się od kontaktów z pokrzywdzonymi bądź innymi osobami w określony sposób;
• opuszczeniu lokalu zajmowanego wraz z pokrzywdzonym;
• innemu, stosownemu postępowaniu w okresie próby.

Nałożenie obowiązków ma na celu zminimalizowanie ryzyka popełnienia ponownego przestępstwa. Warto wiedzieć, że sąd orzeka co najmniej jeden z tych obowiązków.

Kto może liczyć na wyrok w zawieszeniu?

Oczywiście, wyrok w zawieszeniu nie dotyczy każdego. Podstawowym kryterium formalnym jest przede wszystkim orzeczenie kary pozbawienia wolności w wymiarze, który nie przekracza roku – chociaż czasem zdarzają się wyjątki, jak na przykład sytuacja, w której oskarżony wydaje współsprawców. Warunkiem koniecznym by móc liczyć na wyrok w zawieszeniu jest również to, by sprawca czynu zabronionego w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Podczas procesu, sąd bierze pod uwagę szereg elementów nim wyda ostateczny wyrok. Należą do nich:

• postawa sprawcy (postępowanie przed, w czasie i po popełnieniu przestępstwa);
• właściwości sprawcy (cechy charakteru, zdolność do samokrytycyzmu, szacunek i wartości społeczne);
• warunki osobiste sprawcy przestępstwa (sytuacja życiowa i emocjonalna);
• dotychczasowy sposób życia (opinia społeczna, kwestia niekaralności, potencjalne konflikty z prawem);
• stosunek do popełnionego przestępstwa, pokrzywdzonego, a także toczącej się sprawy (kwestia skruchy lub jej braku).

Jednocześnie należy pamiętać, że samo spełnienie powyższych warunków cale nie stanowi konieczności wydania przez sąd kary w zawieszeniu – jednak zdecydowanie zbliża do osiągnięcia tego celu. Równie istotna w tym wszystkim jest między innymi dodatnia prognoza, czyli przypuszczenie, że zawieszenie kary okaże się wystarczające dla osiągnięcia jej celów i łączy się z przekonaniem istnienia niskiego prawdopodobieństwa ponownego popełnienia czynu przez sprawcę.

Czy e-sąd rozpatruje sprawy związane z wyrokiem w zawieszeniu?

Postęp technologiczny oraz nowe możliwości prowadzenia niektórych spraw bardzo często determinują powstawanie pytania o to, czy e-sąd rozpatruje sprawy związane z wyrokiem w zawieszeniu i tym podobne kwestie, związane ściśle z instytucją prawa karnego. Postanowiliśmy rozwiać wszelkie wątpliwości związane z tą kwestią.

Nie, e-sąd nie rozpatruje spraw związanych z wyrokiem w zawieszeniu, prowadząc wyłącznie elektroniczne postępowanie upominawcze. Te zaś dotyczy spraw o zapłatę określonej kwoty pieniężnej – co za tym idzie, nie obejmuje spraw karnych czy wyroków w zawieszeniu.

Wyrok w zawieszeniu a zatarcie skazania – sprawdź, co warto wiedzieć!

Wyrok w zawieszeniu nie oznacza jedynie, że skazany nie trafi do zakładu karnego. Może on również liczyć na łagodniejsze traktowanie w sytuacji zatarcia skazania, stanowiącego instytucję prawa karnego, zgodnie z którą w sytuacji upływu określonego w kodeksie czasu uznaje się, że skazany w świetle prawa jest osobą niewinną, zaś wpis o skazaniu usuwa się z rejestru karnego. Jeżeli chodzi o wyrok w zawieszeniu, zatarcie ulega z mocy prawa po upływie roku od zakończenia okresu próby – następując o wiele szybciej niż w przypadku bezwzględnego pozbawienia wolności. Jednocześnie należy mieć świadomość faktu, że jeżeli wobec skazanego orzeczono grzywnę, środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie nie nastąpi przed ich wykonaniem, darowaniem lub przedawnieniem.

FAQ – PYTANIA I ODPOWIEDZI

Wyrok w zawieszeniu – co to?

Wyrok w zawieszeniu można określić jako decyzję sądu o wstrzymaniu realizacji orzeczonej kary na ściśle oznaczony przezeń okres próbny. Oznacza to, że osoba skazana otrzymuje szansę, że kara nie zostanie wykonana – pomimo tego, że została orzeczona. Warunkiem jest przestrzeganie nałożonych obowiązków i brak podążania drogą przestępczą.

Czy mając wyrok w zawieszeniu można pracować?

Tak – jednak nie wszędzie. Niektórzy pracodawcy wymagają bowiem od pracowników okazania zaświadczenia o niekaralności, stanowiącego element konieczny do ubiegania się o zatrudnienie. Nie jest tak jednak we wszystkich miejscach pracy. Co więcej, jednym z warunków narzuconych przez sąd na osobę skazaną na wyrok w zawieszeniu może być podjęcie pracy zarobkowej.

Czy wyrok w zawieszeniu może zostać zmieniony przez sąd?

Tak. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, kara może zostać zmieniona w momencie gdy skazany rażąco narusza porządek prawny, stroniąc od obowiązków nałożonych przez sąd, a także w momencie gdy ten popełnił nowe przestępstwo (niebędące przestępstwem umyślnym podobnym do tego, za które został on skazany wcześniej). Warto wiedzieć, że sąd może zmienić wyrok w okresie próby i następnych sześciu miesiącach po jej zakończeniu.