Jedną z powszechnie stosowanych form konsensualnego zakończenia procesów karnych będzie wyrok skazujący bez wcześniejszego przeprowadzenia rozprawy. Na tego typu rozwiązanie pozwala obowiązujący w Polsce kodeks postępowania karnego. Nie miniemy się z prawdą jeżeli powiemy, że taka kwestia budzi wiele wątpliwości. Zwłaszcza wśród skazanych i najbliższego otoczenia tych osób. Przygotowaliśmy więc ten artykuł, aby odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań. Przeczytaj i dowiedz się, jak w rzeczywiście wygląda wyrok bez rozprawy oraz na jakie kwestie warto spojrzeć nieco chłodniejszym okiem. Specjaliści z AIF Kancelaria we Wrocławiu doradzają!
Zanim przejdziemy do clue naszego artykułu, którym jest skazanie bez rozprawy, warto chwilę poświęcić na wyjaśnienie terminologii konsensualizmu w procesach karnych. Dla zdecydowanej większości osób – zwłaszcza tych niepowiązanych z branżą prawniczą – tego typu termin będzie zwyczajną niewiadomą. A przecież stanowi on podstawę głoszenia wyroków bez rozprawy. Tak więc konsensualne zakończenie procesu jest rozwiązaniem, które pozwala zakończyć daną sprawę bez konieczności przeprowadzenia pełnej rozprawy. Wtedy skazanie będzie efektem porozumienia pomiędzy stronami (oskarżonym a prokuraturą) w ramach zachowywania i przestrzegania pewnych procedur prawnych. Konsensualizm zazwyczaj umożliwia uzyskanie szybszego rozstrzygnięcia sprawy i skutkuje mniejszymi sankcjami dla oskarżonego. Najpopularniejszą metodą skazania bez rozprawy jest ugoda, natomiast w świetle obowiązujących w Polsce przepisów należy wspomnieć jeszcze o dobrowolnym poddaniu się karze i o instytucji skarżenia w sprawach o tzw. przestępstwa mniejsze. Co prawda uzyskanie dokładnych danych odnośnie ilości zastosowanych konsensusów w naszym kraju jest trudne, już teraz możemy powiedzieć, że omawiane tutaj mechanizmy zyskują na popularności. Zwłaszcza w prostych, nieskomplikowanych sytuacjach.
Porozumienie na linii oskarżony-prokurator przynosi w praktyce wiele korzyści dla obu stron. W pierwszej kolejności należy brać pod uwagę fakt, że skazanie bez rozprawy przeważnie kończy się zdecydowanie mniejszymi karami lub złagodzeniem obowiązującego wyroku. Z punktu widzenia sądu oraz prokuratora, konsensus pozwala zaoszczędzić czas bądź zasoby, które bez zastosowania takich mechanizmów byłyby konieczne do uruchomienia. Jednak nie wszystkie rozprawy mogą być rozstrzygnięte w tego typu trybie. Obowiązuje on wyłącznie przy procesach karnych. Przykładowo: popularny w ostatnich latach e-sąd i Elektroniczne Postępowanie Upominawcze realizuje się z ramienia cywilnego. Oprócz tego, nieprzekraczalnym ograniczeniem dla wyroku bez rozprawy jest:
Pragniemy podkreślić, że sąd każdorazowo ma obowiązek kontrolować, czy wszystkie warunki do skorzystania z konsensualnego zakończenia procesu zostały spełnione. Skazanie bez rozprawy nie będzie możliwe, jeżeli na porozumienie zostanie rzucony chociażby cień wątpliwości ze strony oskarżonego bądź prokuratora.
Wśród ogólnych korzyści konsensualnego zakończenia procesów karnych nie należy zapominać o tym, że tego typu procedury nie zawsze stanowią najlepsze rozwiązanie. Dlatego jako doświadczeni specjaliści rekomendujemy każdorazowo swój przypadek skonsultować z wykwalifikowanymi oraz skutecznymi w swoim działaniu prawnikami. Rola adwokata, jak przy każdej sprawie karnej, tak i tutaj okazuje się być nieoceniona. Przede wszystkim zatrudniona przez Ciebie Kancelaria będzie mogła zweryfikować, czy złożenie wniosku o skazanie bez rozprawy jest zasadnym krokiem ze strony prokuratora lub organów ścigania. Jeżeli istnieje szansa uzyskania zdecydowanie lepszego rezultatu przy pomocy tradycyjnego procesu w sądzie, tacy eksperci z pewnością Cię przygotują i pomogą spełnić wszystkie niezbędne formalności.
Przede wszystkim osoba potencjalnie korzystająca z tego typu rozwiązania nie może być oskarżona o tzw. przestępstwo ciężkie. Zabójstwa, udział w organizacjach przestępczych, terroryzm czy nawet sprawy o silnym zaangażowaniu społecznym wykluczają możliwość starania się o skazanie bez rozprawy. Dodatkowo oskarżony powinien przyznać się do winy i zaakceptować takie procedury. Jeśli w sprawie pojawi się jakikolwiek cień wątpliwości związany z winą czy procedurami, umowa ugodowa pomiędzy stronami nie może dojść do skutku.
Jako główną niekorzyść konsensusu na linii oskarżony-prokurator należy wskazać brak możliwości pełnej kontroli procesu oraz brak pełni świadomości oskarżonego o konsekwencjach przyznania się do winy. Oprócz tego, wyrok bez rozprawy ogranicza możliwości obrony w sytuacjach, kiedy sam oskarżony żałuje swojego wyboru już po skazaniu. Przy tego typu porozumieniach trudniejsza jest również apelacja wyroku.
Tak, natomiast z całą pewnością nie będzie to najłatwiejsze zadanie. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, każdy człowiek akceptujący porozumienie i wyrok bez rozprawy będzie mieć prawo do późniejszej apelacji. Jest ona jednak zdecydowanie trudniejsza, niż w zestawieniu ze standardowymi procesami, gdzie decyzję o karze podjęto w oparciu o pełne postępowanie. Przy odwoływaniu się od decyzji po konsensusie niezbędna będzie pomoc doświadczonego adwokata. Przygotowanie linii obrony oraz argumentacji w tego typu sytuacjach powinno stać na wysokim poziomie.